‘Stel aangepaste faciliteiten, zoals vervoersmiddelen voor mensen met een beperking, makkelijker beschikbaar’. Daarvoor pleit Marcel Post al enkele jaren. “Het moet voor mensen veel makkelijker worden om met onafhankelijk vervoer zoals een aangepaste auto, handbike of elektrische rolstoel op pad te kunnen. Het draagt bij aan de participatie in de maatschappij en het levert een grote meerwaarde op de gezondheid en de kwaliteit van leven”, aldus Post.
Marcel Post is bijzonder hoogleraar Revalidatiegeneeskunde, in het bijzonder revalidatie van mensen met een dwarslaesie bij het Centrum voor Revalidatie van het UMC Groningen, daarnaast is hij als senior onderzoeker bij het Kenniscentrum Revalidatiegeneeskunde Utrecht betrokken. In 2018 deed hij onderzoek naar welke omgevingsfactoren het maatschappelijk functioneren van oud-revalidanten met een dwarslaesie belemmeren. Ruim 260 mensen uit drie verschillende revalidatiecentra deden mee. Wat waren de conclusies?
Weer en vervoer
Van de 14 omgevingsfactoren in de vragenlijst blijkt ‘het klimaat’ verrassend genoeg de meest genoemde belemmerende factor. “Wel herkenbaar”, zegt Marcel, “want het is erg vervelend om met een rolstoel door de regen te rijden, of als het heet is in de volle zon te zitten. Overigens is dit onderzoek in veel verschillende landen gedaan en in alle landen komt ‘het klimaat’ als belangrijk punt naar voren”.
Direct daaronder stonden toegankelijkheid van openbare en andere gebouwen en vervoer over langere afstanden heel hoog op de lijst van meest belemmerende factoren. “Iedereen heeft daar wel een beeld bij”, gaat Marcel verder. ”Niet werkende rolstoelliften, in- en uitstappen van trein of bus. Niet of alleen met veel moeite in een restaurant of theater kunnen komen. Ook even op bezoek bij vrienden werd opgegeven als uitdaging. Thuis heeft iedereen een aangepaste leefomgeving, maar bij familie of vrienden is dat niet zo. Dan ben je wel erg aangewezen op de faciliteiten en ruimtes die daar zijn”.
Wat kunnen we er aan doen?
In de revalidatie gaat het om zoveel mogelijk zelfredzaam terug te keren in de maatschappij. Hierin ligt de belangrijkste focus op ‘de eigen leefomgeving’. “We weten dat hoe actiever mensen zijn, hoe beter zij zich voelen en dus een betere kwaliteit van leven ervaren. Een revalidatie-instelling kan alleen weinig doen aan omgevingsfactoren zoals vervoer en toegankelijkheid. Met de conclusies uit het onderzoek in 2018 is Dwarslaesie Organisatie Nederland in gesprek gegaan met andere patiëntenverenigingen, en de algemene kanalen voor gehandicaptenbeleid. Dit probleem is immers niet iets van alleen dwarslaesie patiënten.“
Lange adem
“Ik heb niet de illusie dat we dit probleem makkelijk opgelost hebben. We praten er al ruim 35 jaar over”, aldus Marcel. “Het is ook wel een lastige discussie. In de toegankelijkheid van een stad wil je de authenticiteit van een oude stadskern bewaren. Dat begrijp ik ook, maar als het gaat om de ‘rechten van de mens’, moet toch iedereen toegang hebben. Ik vind het dan ook belangrijk om faciliteiten zoals een aangepaste auto, een handbike of rolstoel met elektrische duwondersteuning beter beschikbaar te krijgen. Dan behoudt de persoon om wie het gaat ook eigen regie en is de zelfredzaamheid veel groter. Alleen maar voordelen.”
Vijf jaar later
“Dit najaar gaan we hetzelfde onderzoek weer doen. We kijken wat er in de afgelopen vijf jaar veranderd is in de ervaren belemmeringen. Afhankelijk van de uitkomsten gaan we weer in gesprek met patiëntenverenigingen en anderen om met een gezamenlijke stem naar buiten te gaan om die faciliteiten die de kwaliteit van leven verbeteren makkelijker beschikbaar te maken“, sluit Marcel Post zijn pleidooi af.
