“Slaap moet gezien worden als één van de belangrijkste activiteiten binnen de 24-uur aan tijd die we per dag hebben. Het is bovendien net zo belangrijk als gezonde voeding en bewegen” stelt onderzoeker Olaf Verschuren van het Kenniscentrum Revalidatie Utrecht; het onderzoeks- en innovatiecentrum van UMC Utrecht Hersencentrum en De Hoogstraat Revalidatie. Verschuren doet onderzoek naar de 24-uursactiviteiten van kinderen met Cerebrale Parese.
Het is Brain Awareness Week en vandaag in het bijzonder Internationale Dag van de Slaap. “Een mooie gelegenheid om bewust te worden hoe deze twee onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn”, start Verschuren zijn betoog. Binnen de kinderrevalidatie is Cerebrale Parese een veelvoorkomende aandoening. Twee op de 1000 kinderen heeft het. Cerebrale Parese is een verzamelterm voor aandoeningen bij een groep kinderen waarbij tijdens de zwangerschap of (kort na) de bevalling een hersenbeschadiging is opgetreden. “Het leidt vaak tot een combinatie van symptomen die ervoor zorgen dat er problemen zijn met bewegen en slapen. De gevolgen kunnen klein zijn waarbij het kind zelfstandig kan functioneren. Er zijn ook kinderen die zwaar motorisch beperkt zijn en niet goed mee kunnen komen in de maatschappij. Een goede revalidatie is de sleutel naar mogelijkheden in de ontwikkeling.” Wat is daarbij belangrijk?
24-uurs richtlijn voor kinderen
“We weten dat gezonde voeding en bewegen belangrijk zijn. Wat nog onderbelicht is, is de rol van slaap. Als je kijkt naar topsporters zien zij slaap als ‘hersteltijd na een zware training’. Zo moeten we dat ook zien als het gaat om kinderen die tijdens hun revalidatie dagelijks zware fysieke en mentale inspanningen leveren. Voldoende en goede slaap is cruciaal voor een goed herstel. Hoe beter je slaapt, hoe beter je herstelt en presteert. Dat geldt voor iedereen. In Australië en Canada bestaat er een 24-uur activiteiten richtlijn voor gezonde kinderen. Het is bijzonder dat die richtlijn er nog niet was juist voor kinderen die het extra nodig hebben.” zegt Verschuren.
Voldoende beweging heeft effect op slaap
Olaf onderzocht hoe je het inzicht in de 24-uurs activiteiten onderdeel van de zorg kunt laten zijn bij kinderen met Cerebrale Parese. “We hebben daar een screeningslijst en richtlijn voor ontwikkelt die ingaat op de hoeveelheid lichamelijke activiteiten en slaap die de kinderen nodig hebben. Voor ruim 80% van de kinderen, maar vooral de kinderen met meer fysieke uitdagingen, is het moeilijk om voldoende beweging te halen. Dit heeft vaak direct gevolgen voor de slaap van zowel de kinderen als de ouders. Door het gebruik van de screeningslijst en de 24-uurs activiteiten richtlijn kunnen wij met de kinderen en ouders in het revalidatietraject kijken waar op gestuurd kan worden als het gaat om beweging en slaap. Door daar het gesprek over aan te gaan en concrete oplossingen te bedenken kom je in een meer opwaartse spiraal terecht en heeft dat effect op de revalidatie en de algehele ontwikkeling van het kind, en de ouders.”
Van onderzoek naar praktijk
Het onderzoek van Olaf Verschuren is inmiddels standaard onderdeel van de zorg in De Hoogstraat. Ouders vullen voorafgaand aan het spreekuur de 24-uurs activiteitenlijst in. Olaf: “Door het inzetten van deze screeningslijst denken ouders al vooraf na over deze thema’s. Dat maakt het gelijk een onderwerp van gesprek bij de arts.”
Kennis delen
“De afgelopen maanden hebben we door middel van twee scholingsdagen de kennis en materialen landelijk verspreid binnen 19 revalidatie instellingen in Nederland. We hopen hiermee dat er voor alle kinderen met Cerebrale Parese en hun ouders aandacht komt voor het belang van bewegen en slapen.”
Dat de kinderen van De Hoogstraat bewust bezig met bewegen, minder zitten en slapen, blijkt uit de filmpjes die zij hierover maakten.
Wetenschaps- en Innovatieprijs 2021
Het innovatie-onderzoeksproject dat staat onder leiding van Olaf Verschuren is door Federatie van Medisch Specialisten genomineerd voor de Wetenschaps- en Innovatieprijs 2021. https://www.demedischspecialist.nl/voordracht-2021-revalidatiegeneeskunde
